In het Besluit begroting en verantwoording is bepaald dat in de paragraaf Weerstandsvermogen en risicobeheersing een verplichte basisset van vijf financiële kengetallen moet worden opgenomen. De kengetallen worden meerjarig gepresenteerd. Naast de kengetallen wordt een beoordeling van de onderlinge verhouding van de kengetallen in relatie tot de financiële positie opgenomen. Vanaf dit jaarverslag publiceren we de kengetallen afgerond op hele cijfers, de vergelijkende cijfers pasten we hierop aan.
Jaarrekening 2024 | verloop van de kengetallen | ||
|---|---|---|---|
Kengetallen | Rekening 2023 | Begroting 2024 | Rekening 2024 |
netto schuldquote | 45% | 82% | 49% |
netto schuldquote gecorrigeerd voor alle verstrekte leningen | 38% | 78% | 42% |
solvabiliteitsratio | 50% | 36% | 44% |
structurele exploitatieruimte | 10,1% | 1,8% | 2,5% |
grondexploitatie | 19% | 18% | 19% |
belastingcapaciteit | 130% | 136% | 141% |
De provincie Gelderland hanteert bij de beoordeling van de kengetallen een classificering in drie categorieën, waarbij categorie A het minst risicovol is en categorie C het meest risicovol. Per kengetal voor de jaarrekening 2024 gaan wij nader in op de vergelijking met deze classificatie. De provincie zal bij de beoordeling van de begroting ook het ‘Gelderse gemiddelde’ van alle kengetallen publiceren, zodat wij het kengetal van West Betuwe daarmee kunnen vergelijken.
Netto schuldquote en gecorrigeerde netto schuldquote
De netto schuldquote geeft de netto-schuld als aandeel van de totale inkomsten weer. Dit kengetal geeft aan of een gemeente investeringsruimte heeft of juist op zijn tellen moet passen. Daarnaast zegt het kengetal ook wat over de flexibiliteit van de begroting. Hoe hoger de schuld, hoe meer kapitaallasten er zijn (rente en aflossing) waardoor een begroting minder flexibel wordt. Volgens de classificatie van de provincie is tussen 90 procent en 130 procent sprake van een enigszins risicovolle score, een getal <90% geeft een minst risicovolle score. Voor 2024 heeft West Betuwe de categorie 'minst risicovol' behaald. De begrote investeringen zijn maar gedeeltelijk gerealiseerd, daarom trokken we ook minder leningen aan en nam de schuldquote beperkt toe ten opzichte van de jaarrekening 2023.
De gecorrigeerde netto schuldquote geeft hetzelfde beeld.
Solvabiliteitsratio
De solvabiliteitsratio geeft de mate aan waarmee de gemeentelijke bezittingen zijn betaald met eigen middelen. Een solvabiliteitsratio onder de 20 procent wordt door de provincie als meest risicovol beschouwd; een ratio van 50 procent en hoger is het minst risicovol. West Betuwe scoort in de jaarrekening 2024 de classificatie B, hetgeen de enigszins risicovolle score betekent. Het verloop van dit kengetal laat ook zien dat we in 2024 minder externe financiering aantrokken dan begroot.
Structurele exploitatieruimte
Het kengetal structurele exploitatieruimte geeft aan hoe groot de structurele vrije ruimte binnen de vastgestelde begroting is, en of de gemeente in staat is om structurele tegenvallers op te vangen dan wel of er nog ruimte is voor nieuw beleid. Een positieve begroting én meerjarenraming wordt door de provincie gezien als minst risicovol. De kengetallen voor West Betuwe komen boven deze norm uit en krijgen daarom een ruime voldoende.
Grondexploitatie
Het kengetal grondexploitatie geeft aan hoe groot de grondpositie (boekwaarde) is ten opzichte van de jaarlijkse baten. De provincie classificeert een uitkomst >35 procent als meest risicovol. Over de uitkomsten van dit kengetal kan worden gesteld dat de grondexploitatie van West Betuwe enigszins risicovol is. Ten opzichte van de kengetallen bij de jaarrekening 2023 is er niet veel gewijzigd.
Belastingcapaciteit
Voor de berekening van dit kengetal worden de woonlasten voor een gezin bij een gemiddelde WOZ-waarde afgezet tegen het landelijk gemiddelde voor een gezin in het voorafgaande begrotingsjaar. De uitkomsten van dit kengetal laten zien dat de gemiddelde woonlasten in West Betuwe boven het landelijk gemiddelde liggen. De provinciale classificatie C bevestigt dit beeld. In de begroting 2024 is rekening gehouden met de cijfers over 2023, terwijl bij de jaarrekening 2024 rekening is gehouden met de cijfers over 2024. Het hogere percentage ten opzichte van de begroting wordt veroorzaakt doordat de gemiddelde aanslag voor de woonlasten (OZB, rioolheffing en afvalstoffenheffing) in 2024 sterker is gestegen dan gemiddeld in Nederland (9,2 procent lokaal ten opzichte van 5,3 procent landelijk). De gemiddelde OZB-aanslag is gestegen met 4,6%, maar de stijging van de rioolheffing en afvalstoffenheffing waren, met respectievelijk 10,8 en 13,7 procent, aanzienlijk hoger.
Beoordeling financieel beeld in samenhang met de kengetallen
De kengetallen van deze jaarrekening laten zien dat de financiële positie van West Betuwe verbeterd is ten opzichte van de begroting 2024. Zowel de netto-schuldquote als de solvabiliteit vallen in de provinciale categorie 'minst risicovol. Dat komt vooral door achterblijvende investeringen waardoor we beperkt externe financiering aantrokken. Bij de grondexploitatie zijn er positieve ontwikkelingen en het kengetal scoort in de categorie 'enigszins risicovol'. Er zijn weinig mogelijkheden om de lokale lasten verder te verhogen. De begroting laat het ook niet toe om deze lasten te verlagen.